اورانوس ( /ˈjʊərənəs/ یا /jʊˈreɪnəs/ ) {در اسطورههای یونان خدای آسمان (οὐρανός) و معادل فارسی آن آهوره} هفتمین سیاره به ترتيب فاصله از خورشيد ، چهارمین سیاره از نظر اندازه و سومین سیاره از نظر جرم است. اورانوس هر ۸۴ سال و ۷ روز یک بار به دور خورشید و هر ۱۰ ساعت و ۴۸ دقیقه یک بار به دور خود میچرخد. اين سياره دارای ۱۵ قمر میباشد ، كه ۵ قمر مهمتر آن عبارتند از : میراندا ، آریل ، آمبریل ، تیتانیا و ابرون. اورانوس را ویلیام هرشل در سال ۱۷۸۱ میلادی کشف کرد.
اورانوس یکی از سیارات مشتریمانند منظومه شمسی است ، كه فاصلهی متوسط آن تا خورشید۲٬۸۶۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر بوده و ۶۳ بار از كره زمين بزرگتر است. این سیاره با چشم غیر مسلح نيز دیده میشود. محور حرکت وضعی آن کاملا با مدار حرکت انتقالیاش منطبق است. سفرهای اکتشافی به این سیاره کمتر از ده مأموریت بوده ، که شاخصترین آنها مأموریت وُیجر ۲ بود (این فضاپیما در ژانویه ۱۹۸۶ به اورانوس رسید).
تاريخچهی اورانوس
× افسانه شناسی
اورانوس نام یکی از اسطورههای یونانی است که تجسم آسمان (و بهشت) محسوب شده و پدر کرونوس و پدربزرگ زئوس میباشد. وی با گایا (تجسم زمین و مادر اورانوس) همبستر شد و فرزندان متعددی از وی به دنیا آورد. گایا که از این موضوع خسته شده بود ، از کرونوس (یکی از فرزندانش) کمک خواست و آلت تناسلی اورانوس را با داس برید و به دریا افکند. بنابر افسانهای که بین تاریخشناسان مورد اختلاف است ، آفرودیته (الهه عشق) از عطر یا خونی به وجود آمده است که هنگام افکنده شدن آلت تناسلی اورانوس به دریا ، بلند شد.
× کشف
|
تلسكوپی كه ويليام هرشل با آن سياره اورانوس را كشف كرد.
(واقع در موزه ويليام هرشل ، بث)
|
سیارهی اورانوس قبل از کشف ، به صورت یک ستاره در کاتالوگ جان فلاستمد (در سال ۱۶۹۰) به عنوان ستاره « ۳۴ ثور » ثبت شده بود. اخترشناس فرانسوی ، پیر لمونیر ، این سیاره را در سالهای بين بین ۱۷۵۰ تا ۱۷۶۹ دوازده بار رصد کرده بود؛ ولی توسط ویلیام هرشل و در خانهاش (كه اکنون موزه اخترشناسی است) - در شهر بث - در ۱۳ مارس ۱۷۸۱ رصد شد و در ۲۶ آوریل ۱۷۸۱ به عنوان دنبالهدار گزارش شد. هرشل آن را به عنوان جرمی که در برابر ستارگان اختلاف منظر دارد گزارش داد. او اینگونه در ژورنال نوشت : « در نزدیکی زتا ثور … یا یک سحابی است یا یک دنبالهدار ». در ۱۷ مارس نوشت : « به دنبال سحابی یا دنبالهدار به این نتیجه رسیدم که دنبالهدار است ، زیرا جایش را تغییر میدهد. » و حتی هنگامی که این جرم را به عنوان کشف به انجمن سلطنتی گزارش میداد باز براین باور بود که دنبالهدار است و این عقیده را داشت تا زمانی که به طور مطلق اثبات شد که اورانوس یک سیاره است.
هرشل در ۲۳ آوریل به ستارهشناس سلطنتی نویل ماسکلین نگاشت : « من نمی دانم چه باید صدایش کرد؛ شاید بتوان آن را سیاره نامید. »
اورانوس توسط ویلیام هرشل و در ۱۳ مارس ۱۷۸۱ به عنوان دنبالهدار کشف شد و نام آن توسط جان بوده پیشنهاد گردید.
× وجه تسمیه
اورانوس واژهای است یونانی به معنای آسمان ، كه البته خدایگان آسمان نیز در میان یونانیان به همین نام خوانده میشد. در زبان غربیان ، از ميان سیارات هشگانه ، اورانوس تنها سیارهای است که نام خود را از افسانههای یونانی برگرفته است (نام سيارات ديگر از افسانههای رومی گرفته شده است).
خواص فیزیکی
محور چرخش اورانوس حدود ۹۸ درجه نسبت به صفحهی مدار سیاره به دور خورشید انحراف دارد؛ بنابراین اورانوس بر خلاف سایر سیارهها ، روی محوری تقریبا افقی میچرخد. انحراف محور اورانوس تأثیر زیادی بر روی قطبهای آن گذاشته و باعث میشود که هر قطب در يک دوره تناوب مداری که ۸۴ سال زمینی طول میکشد ، ۴۲ سال را در روشنایی و ۴۲ سال دیگر را در تاریکی بگذراند. به هر حال ، اورانوس به قدری از خورشید دور است که تفاوت دما در قطبها ، در طول تابستان و زمستان فقط ۲ درجهی سانتیگراد (۳.۶ درجهی فارنهایت) است.
اورانوس سومین سیارهی بزرگ منظومه شمسی بوده و بزرگی آن ۴ برابر زمین است. دوره تناوب مداری این سیاره ۸۴ سال زمینی بوده و بعد از نپتون و پلوتون ، طولانیترین مدار را دارد.
جرم اورانوس ۱۴.۵ برابر جرم زمین و یک بیستم جرم مشتری (بزرگترین سیاره منظومه شمسی) میباشد. میانگین چگالی اورانوس ۱.۲۷ گرم در هر سانتیمتر مکعب یا ۰.۲۴ چگالی متوسط زمین است (این مقدار معادل ۱.۲۵ برابر چگالی آب میباشد). نیروی گرانش این سیاره ۹۰ درصد نیروی گرانش زمین است؛ به این معنا که اگر جسمی در زمین ۱۰۰ گرم وزن داشته باشد ، در اورانوس ۹۰ گرم وزن خواهد داشت. حجم سياره ۵۲ برابر حجم زمین بوده و به دلیل گازی بودن و چرخش سریع ، قطر استوایی آن در حدود ۲ درصد بیشتر از قطر قطبی آن است.
نظرات شما عزیزان: